Η χρήση του ψηφιακού ταχογράφου καθιερώνει νέα πρότυπα σε ότι αφορά τη λειτουργία, την καταγραφή των δεδομένων, τη διατήρηση αρχείων και φυσικά τον έλεγχο από τις αρμόδιες αρχές. Είναι δεδομένο ότι προκύπτουν νέες υποχρεώσεις για τους οδηγούς, τους χειριστές στόλων, τα συνεργεία αλλά και την Τροχαία.
Με τους ψηφιακούς ταχογράφους γίνεται προσπάθεια να βελτιωθεί η οδική ασφάλεια στο ευρύτερο οδικό δίκτυο της ΕΕ συμβάλλοντας στην μείωση της δυνατότητας κακόβουλης επέμβασης στη λειτουργία του ταχογράφου.
Επιπλέον συμβάλουν σε νέα πρότυπα στην λειτουργία και πιστοποίηση των εξειδικευμένων συνεργείων για την μείωση πιθανόν επεμβάσεων στους ψηφιακούς ταχογράφους από συνεργεία μη πιστοποιημένα. Και ακόμα γίνεται ό έλεγχος από τις αρχές ποιο εύκολος και αξιόπιστος.
Όλοι οι καινούργιοι ταχογράφοι πρέπει να είναι προσαρμοσμένοι με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό για τις Ώρες Οδήγησης και Ανάπαυσης ΕΚ 561/2006. Θα πρέπει λοιπόν ο ταχογράφος να έχει τουλάχιστον τέσσερις δραστηριότητες για τον οδηγό. Αυτές είναι οι εξής :
- Δραστηριότητα για την οδήγηση του οδηγού με αντίστοιχο σύμβολο. Δηλαδή καταγράφονται πόσες ώρες ήταν επάνω στο όχημα ο οδηγός και οδηγούσε.
- Δραστηριότητα ανάπαυσης ή διαλλείματος, να γίνεται καταγραφεί του χρόνου που ξεκουράζεται ο οδηγός και δεν κάνει κάποια άλλη δραστηριότητα.
- Παθητικός χρόνος. Είναι ο χρόνος κατά τον οποίο ο οδηγός δεν οδηγεί δεν ξεκουράζεται αλλά είναι σε αναμονή για να φορτώσει ή να αδειάσει το όχημα.
- Ενεργητικός χρόνος. Είναι ο χρόνος κατά τον οποίο οδηγός πάλι δεν οδηγεί αλλά βοηθάει στην φόρτωση ή άδειασμα του οχήματος.
Βάση λοιπόν του Ευρωπαϊκού κανονισμού 561/2006 θα πρέπει ο οδηγός να πληρώνεται όχι μόνο για τον χρόνο οδήγησης αλλά και για τους χρόνους των υπόλοιπων δραστηριοτήτων.
Ψηφιακό ταχογράφο τοποθετείται σε οχήματα που χρησιμοποιούνται για την μεταφορά εμπορευμάτων όπου το μέγιστο επιτρεπόμενο βάρος του, συμπεριλαμβανομένου οποιουδήποτε ρυμουλκούμενου ή ημιρυμουλκούμενου, υπερβαίνει τους 3.5 τόνους, ή επιβατηγά οχήματα που μπορούν να μεταφέρουν πλέον των εννέα (9) επιβατών συμπεριλαμβανομένου και του οδηγού. Τα παραπάνω αφορούν καινούργια οχήματα ταξινομημένα με ημερομηνία μεταγενέστερη της 1.5.2006.
Η συσκευή του ψηφιακού ταχογράφου μπορεί να αποθηκεύσει στοιχεία για τουλάχιστον 365 μέρες τα οποία μπορούμε να αποθηκεύσουμε σε άλλο μέσο. Η μέγιστη περίοδος μέσα στην οποία μπορούμε να τα κρατάμε στον ηλεκτρονικό ταχογράφο δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 90 ημέρες και της 28 ημέρες για δεδομένα από την κάρτα του οδηγού.
Συσκευή Ψηφιακού Ταχογράφου:
Ο συνολικός εξοπλισμός του ψηφιακού ταχογράφου αποτελείται από :
– μια μονάδα ηλεκτρονικής αποθήκευσης πληροφοριών σχετικών με τον οδηγό
– μία (δύο) μονάδα (ες) ανάγνωσης κάρτας για την εισαγωγή μίας ή δύο καρτών οδηγού (με μνήμη),
– ένα ενσωματωμένο ή ανεξάρτητο εκτυπωτή,
– μονάδες οπτικής απεικόνισης,
– μονάδα μεταβίβασης δεδομένων,
– μονάδα απεικόνισης ή εκτύπωσης πληροφοριών κατά παραγγελία και
– μονάδα καταγραφής των τόπων έναρξης και λήξης της ημερήσιας περιόδου εργασίας. Φυσικά πρέπει να συμπεριλάβουμε τα καλώδια, τους αισθητήρες KITAS (αισθητήρας κίνησης) (α) οι οποίοι δίνουν στοιχεία στην συσκευή για την ταχύτητα την απόσταση κλπ και τα οποία είναι κωδικοποιημένα και επιπλέον να τονίσουμε ότι αυτοί οι αισθητήρες δεν επηρεάζονται από μαγνητικά πεδία.
– Το Κλειδί μεταφόρτωσης (δ) : Το κλειδί μεταφόρτωσης είναι ένα πρακτικό και εύκολο μέσο για την μεταφόρτωση και την αρχειοθέτηση της μαζικής μνήμης του ταχογράφου και των δεδομένων της κάρτας του οδηγού. Τα στοιχεία της κάρτας του οδηγού μπορούν να μεταφορτωθούν από κάρτα που έχει τοποθετηθεί στον ψηφιακό ταχογράφο. Παρέχει μια έξυπνη θύρα, που είναι συμβατή με όλους τους ψηφιακούς ταχογράφους και μια θύρα USB 2.0 για την γρήγορη μεταφορά των δεδομένων από το κλειδί στον υπολογιστή.
Μονάδα Ταχογράφου
Ο ψηφιακός ταχογράφος αποτελείται από δύο ξεχωριστά μέρη την μονάδα που τοποθετείται στο εσωτερικό της καμπίνας και ένα ταχύμετρο/οδόμετρο.
Η βασική μονάδα του ταχογράφου αποτελεί και τον εγκέφαλο του συστήματος και έχει τη δυνατότητα να καταγράφει δεδομένα σχετικά με τις ώρες οδήγησης και εργασίες του οδηγού αλλά προσφέρει και πληροφορίες σχετικές με την υπέρβαση των ορίων ταχύτητας καθώς και για τις ανάγκες συντήρησης του ταχογράφου.
Η συσκευή αυτή επιλέον διαθέτει δύο υποδοχές για κάρτες και αυτό που την χαρακτηρίζει είναι να δέχεται εντολές και διαμόρφωση των λειτουργιών του μόνο σε πραγματικό χρόνο και όχι ετεροχρονισμένα.
Για τις επιχειρήσεις υπάρχει φορητός σκληρός δίσκος (flash disk) που διαθέτει θύρα USB για να αποθηκεύονται όλα τα δεδομένα της μονάδος του ταχογράφου αλλά ακόμα και τις πληροφορίες της κάρτας του οδηγού.
Η συγκεκριμένη μονάδα ακόμα διαθέτει μονάδα εκτυπωτή με χάρτινη κορδέλα εκτύπωσης και πρέπει ο οδηγός να φροντίζει να έχει πάντα σε απόθεμα μέσα στο όχημα. Το χαρτί εκτύπωσης πρέπει να έχει έγκριση τύπου της ΕΕ και ισχύει σε όλα τα κράτη της ΕΕ καθώς και στις παρακείμενες χώρες.
Παραθέτουμε τις βασικές πληροφορίες σε μια «τυπική» εκτύπωση:
- Ημερομηνία και ώρα εκτύπωσης
- Τύπος εκτύπωσης
- Πληροφορίες της κάρτας οδηγού (μόνο όταν βρίσκεται στην ειδική υποδοχή)
- Εξακρίβωση στοιχείων οχήματος
- Εξακρίβωση στοιχείων ταχογράφου
- Στοιχεία τελευταίου σέρβις του ταχογράφου
- Δραστηριότητες του οδηγού
- Επισήμανση της χρονικής περιόδου κατά την οποία δεν υπήρχε κάρτα στον ταχογράφο
- Εισαγωγή κάρτας οδηγού στην υποδοχή 1 ή 2
- Δραστηριότητες όσο υπήρχε κάρτα οδηγού μέσα στον ταχογράφο
- Απόσυρση κάρτας οδηγού από τον ταχογράφο
- Καθημερινή άθροιση / Χιλιόμετρα δρομολογίων
- Λίστα με τα πέντε πιο πρόσφατα γεγονότα ή λάθη που αφορούν την κάρτα του οδηγού
- Λίστα με τα πέντε πιο πρόσφατα γεγονότα ή λάθη που αφορούν τον ταχογράφο
- Καταγραφή του γεγονότος
- Χώρος για χειρόγραφα δεδομένα
Στον ψηφιακό ταχογράφο μπορούμε χειροκίνητα να του βάλουμε όλες τις δραστηριότητες εκτός από την οδήγηση.
Καταγραφή δεδομένων βαθμονόμησης και δραστηριότητας
Στην μνήμη του ψηφιακού ταχογράφου καταγράφονται τα εξής :
- Δεδομένα σχετικά με την πρώτη βαθμονόμηση του συστήματος
- Δεδομένα σχετικά με τις 5 τελευταίες βαθμονομήσεις
Κάρτες ψηφιακού ταχογράφου
Για την λειτουργία του ταχογράφου υπάρχουν τέσσαρα είδη έξυπνων καρτών.
Α) Κάρτα οδηγού
Β) Κάρτα επιχείρησης
Γ) Κάρτα συνεργείου(τεχνίτη)
Δ) Κάρτα τροχαίας (ελέγχου)
ΚΑΡΤΑ ΟΔΗΓΟΥ
Στην κάρτα οδηγού που είναι προσωποποιημένη για την χρήση από τον οδηγό, η ισχύς της είναι για πέντε χρόνια, μπορούν να αποθηκευτούν δεδομένα για δραστηριότητες και να μεταφορτώνονται τουλάχιστον κάθε 28 ημέρες. Τα δεδομένα που καταγράφονται είναι:
- οι αριθμοί των οχημάτων που χρησιμοποίησε ο οδηγός,
- οι δραστηριότητες (όπως οδήγηση, διαθεσιμότητα , άλλες εργασίες, ανάπαυση),
- συνθήκες συνοδηγού,
- διανυθείσα απόσταση,
- πληροφορίες για τον τελευταίο έλεγχο της κάρτας,
- γεγονότα και σφάλματα του ταχογράφου.
ΚΑΡΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ
Με την κάρτα επιχείρησης μπορούμε να κλειδώσουμε τα δεδομένα της επιχείρησης που είναι αποθηκευμένα στον ψηφιακό ταχογράφο. Μπορούμε να εκτυπώσουμε μαζικά την μνήμη και την κάρτα του οδηγού.
Τα δεδομένα που καταγράφονται (δεδομένα ασφαλείας) είναι
- αριθμός κάρτας,
- κράτος μέλος έκδοσης,
- αρχή και ημερομηνία έκδοσης,
- όνομα και διεύθυνση της επιχείρησης
- δεδομένα όπως μεταφόρτωση δεδομένων από τη μαζική μνήμη,
- δεδομένα από κάρτα οδηγού,
- αναγνώριση οχήματος κ.τ.λ.
ΚΑΡΤΑ ΣΥΝΕΡΓΕΙΟΥ
Χρησιμοποιείται από εξουσιοδοτημένα συνεργεία. Με την κάρτα συνεργείου ταυτοποιείται ο κάτοχος της κάρτας και καθίσταται δυνατόν ο έλεγχος (δοκιμή), η βαθμονόμηση και η μεταφόρτωση των δεδομένων της συσκευής ελέγχου. Η κάρτα συνεργείου-τεχνίτη εκδίδεται στο συνεργείο για ένα χρόνο για αποκλειστική χρήση από αυτόν του οποίου φέρει και τα στοιχεία, για μεγαλύτερη ασφάλεια συνοδεύεται από ένα κωδικό PIN. Στην μνήμη του αποθηκεύονται δεδομένα όπως :
- ώρα,
- ημερομηνία,
- είδος ελέγχου,
- στοιχεία οχήματος,
- στοιχεία βαθμονόμησης,
- το είδος των δεδομένων που μεταφορτώθηκαν.
ΚΑΡΤΑ ΤΡΟΧΑΙΑΣ (ΕΛΕΓΧΟΥ)
Χρησιμοποιείται από την τροχαία και τα αρμόδια όργανα ελέγχου με σκοπό τον έλεγχο της εφαρμογής της νομοθεσίας. Ο έλεγχος πραγματοποιείται με την σχετική κάρτα για την προβολή, την εκτύπωση, μεταφορά δεδομένων σε κάποιο H/Y. Ταυτόχρονα καταχωρούνται τα στοιχεία του ελεγκτή και η ώρα ελέγχου.
ΡΥΘΜΙΣΗ ΩΡΑΣ UTC
Το UTC είναι το διεθνές σύστημα καταγραφής της ώρας σε όλους τους ψηφιακούς ταχογράφους και σημαίνει Universal Time Co-Ordinated. Όλα τα δεδομένα που καταγράφονται στην μνήμη αλλά και τις κάρτες, όπως επίσης και όλες οι εκτυπώσεις του ταχογράφου, είναι σε ώρα UTC. Η τοπική ώρα κάθε χώρας και η ώρα UTC διαφέρουν ανάλογα με τη χώρα, για παράδειγμα στην Ελλάδα το χειμώνα η ώρα UTC είναι μείον δύο ώρες από την τοπική ώρα ενώ το καλοκαίρι μείον τρεις ώρες από την τοπική ώρα. Εάν γίνει επιλογή της τοπικής ώρας, τότε δίπλα σε αυτή στην οθόνη , εμφανίζεται το σύμβολο μιας μαύρης τελείας, ενώ αν γίνει η επιλογή ώρας UTC τότε δεν εμφανίζεται το συγκεκριμένο σύμβολο.
ADR Ταχογράφος
Τα οχήματα που μεταφέρουν επικίνδυνα εμπορεύματα χρησιμοποιούν διαφορετικούς ταχογράφους σε σχέση με τους κοινούς. Οι συγκεκριμένοι ταχογράφοι για ADR έχουν ειδική έγκριση για μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων και έχουν πιστοποίηση σύμφωνα με την Οδηγία 94/9/ΕΚ της ΕΕ και αριθμό πιστοποιητικού δοκιμής TÜV(TÜV= Technischer Überwachungs Verein): ATEX 2507 X, με τα Αντίστοιχα παραρτήματα.
Ο ταχογράφος έχει ειδικές διατάξεις που τον προστατεύουν από τη δημιουργία σπινθήρα σε περίπτωση τροχαίου ατυχήµατος.
Στον ταχογράφο ADR κάποιες λειτουργίες απενεργοποιούνται αμέσως μόλις σβήσει ο διακόπτης ανάφλεξης και αυτές είναι:
- Οι υποδοχές κάρτας δεν λειτουργούν.
- Δεν μπορεί να γίνει καμία εκτύπωση.
- Σβήνει ο φωτισμός φόντου για τα κουμπιά και την οθόνη.
Επιπλέον ο ταχογράφος ADR εισέρχεται στη λειτουργία εξοικονόμησης ενέργειας αμέσως μόλις σβήσει ο διακόπτης ανάφλεξης.
Για να έχουμε πλήρη λειτουργία του ταχογράφου ADR θα πρέπει το κλειδί ανάφλεξης να βρίσκετε στην θέση ενεργοποιημένου κλειδιού ή ανάφλεξης
Μπορούμε να διακρίνουμε τις διαφορές μεταξύ απλού ψηφιακού ταχογράφου με τον ταχογράφο ADR από τις εξής περιπτώσεις :
- Υπάρχει σύμβολο Ex στο μπροστινό τμήμα του ταχογράφου
- Ένδειξη ταξινόμησης ADR και
- Αριθμός πιστοποιητικού δοκιμής TÜV
Έξυπνος ταχογράφος
Οι έξυπνοι ή ευφυείς ψηφιακοί ταχογράφοι δεύτερης γενιά θα είναι υποχρεωτικό για τους κατασκευαστές να τοποθετούνται στα οχήματα από 15 Ιουνίου 2019.
Ο νέος κανονισμός που ορίζει την υποχρέωση αυτή είναι της ΕΕ 2018/502 ο οποίος τροποποιεί τον προηγούμενο (ΕΕ 2016/799) και καθορίζει της τεχνικές προδιαγραφές κατασκευής, εγκατάστασης, δοκιμής λειτουργίας και επισκευής ταχογράφων.
Τα νέα χαρακτηριστικά του έξυπνου ταχογράφου είναι η δορυφορική θέση του οχήματος, έλεγχος από απόσταση από την τροχαία και διασύνδεση με άλλες τηλεματικές εφαρμογές. Επιπλέον θα επιτρέπει την απομακρυσμένη πρόσβαση σε δεδομένα του ταχογράφου μέσω ασύρματης μετάδοσης δεδομένων.